Zakładam ten temat z okazji retrospektywnej wystawy fotografii Rogera Ballena w Atlasie Sztuki, która zrobiła na mnie duże wrażenie. Zazwyczaj w takich przypadkach samodzielnie się produkuję na temat twórcy, ale tym razem postanowiłem wrzucić tekst kuratorski ze strony Atlasu. Uważam, że nie ma sensu poprawiać czegoś, co jest dobrze i zwięźle napisane.
Roger Ballen urodził się w 1950 roku w Nowym Jorku, ale od wczesnych lat 80. mieszka w Johannesburgu, w RPA. Ukończył psychologię na Uniwersytecie Kalifornijskim i geologię w Colorado School of Mines, gdzie uzyskał także stopień doktora. Początkowo pracował w RPA jako geolog, ale zwyciężył jego entuzjazm dla fotografii i w rezultacie od ponad trzydziestu lat zajmuje się tam robieniem zdjęć.
Jego pierwsze fotograficzne próby podczas studiów nastawione były na sprawy polityczne i społeczne, cechowały się reporterskim ujęciem. Ten rodzaj spojrzenia miał swoją kontynuację w jego wczesnych zdjęciach zrobionych w RPA, jak te zawarte w albumie Platteland: Images from Rural South Africa (1994). Ballen z empatycznym i dziennikarskim nastawieniem portretował w nich białych ludzi ze społecznego marginesu, mieszkających w odległych, rolniczych miastach. Te silnie oddziaływujące prace przełamały wiele tabu i spotkały się z odbiorem pełnym niepewności. W 2013 roku Ballen skomentował to tak: "Po publikacji albumu byłem narażony na wiele oskarżeń. Byłem uważany za whistleblowera, za Edwarda Snowdena tamtego czasu".
O swoich inspiracjach, między innymi Elliottem Erwittem, mó-wił: "to on zasiał ziarno humoru, które pojawia się w moich zdjęciach". Kontynuując, opowiadał o swojej przyjaźni z André Kertészem: "On był w pierwszej kolejności artystą, a w drugiej fotografem. Dzięki niemu i jego twórczości zdałem sobie sprawę, że fotografia może być czymś więcej niż dokumentowaniem rzeczywistości. Niektóre z najsłynniejszych zdjęć Kertésza zostały zrobione z okien jego apartamentu przy Placu Waszyngtona w Nowym Jorku. Pamiętam, jak robiłem zdjęcia z jego balkonu, aby mu dorównać".
W późniejszych latach Ballen stał się częścią społeczności, która zamieszkiwała trzypiętrowy magazyn w Johannesburgu – biednych robotników, znachorów, kryminalistów, odosobnionych jednostek ze społecznego marginesu i zwierząt. Podczas częstych, nawet co-dziennych wizyt Ballenowi udało się z nimi porozumieć i dzięki temu mógł fotografować i dokumentować ich prymitywne warunki życia. Te pełne mocy zdjęcia zostały opublikowane w kolejnych albumach: Shadow Chamber (2005) oraz Boarding House (2009).
Najnowszy cykl Asylum of the Birds jest kontynuacją i stopniowym rozwinięciem jego wcześniejszej pracy.
Czarno-białe zdjęcia Ballena są często uważane za psychologiczne, penetrujące świadomość widza. Zatarcie granic między sztuką i dokumentem oraz czarny humor wpływają drażniąco na poczucie rzeczywistości. Jedną ze stałych, przewijających się w jego zdjęciach cech jest zauważalne zainteresowanie liniami granic: balustrad, przewodów, ścian i narożników.
W 2012 roku Ballen współpracował z zespołem Die Antwoord z RPA przy wideo muzycznym I Fink U Freeky. Ballen znał zespół od wielu lat. Po raz pierwszy pracowali razem w 2010 roku, kiedy rysunki Ballena zostały włączone do wideo zespołu. Wideo I Fink U Freeky zostało obejrzane miliony razy online i znacząco wpłynęło na rozpoznawalność Die Antwoord.
[youtube][/youtube]
Ballen miał dotąd ponad pięćdziesiąt wystaw na świecie, a jego twórczość jest w zbiorach wielu muzeów, między innymi Muzeum Wiktorii i Alberta w Londynie, Centrum Pompidou w Paryżu i Museum of Modern Art w Nowym Jorku. Znacząca retrospektywa prac Ballena była prezentowana w 2013 roku w Narodowym Muzeum Sztuki Afrykańskiej w Instytucie Smithsona, zdobywając uznanie krytyków.
[youtube][/youtube]
Polecam obejrzeć stronę internetową Rogera Ballena, gdzie można zobaczyć więcej filmów dotyczących jego twórczości i oczywiście większy wybór zdjęć z różnych okresów jego twórczości.
http://www.rogerballen.com/" onclick="window.open(this.href);return false;
